Anlaşmalı boşanma ortak velayet sunduğu avantajlar ile birçok çiftin ilgisini çeker. Dolayısıyla bu konu üzerine detaylı bir araştırmaya girerler. Kısaca açıklamak gerekirse anlaşmalı boşanma davalarının geçerli olabilmesi için yazılı protokoldeki diğer konularda olduğu gibi çocuklar ve velayet konusunda da anlaşmaya varılmalıdır. Bu tür davalarda taraflar, velayeti kimin alacağı anlaşmasına varsa da hâkimin bu anlaşmayı uygun bularak onaylaması şarttır.
Peki anlaşmalı boşanma ortak velayet ve velayet anlaşması nasıl olur? Ortak velayet faydaları nelerdir biliyor musunuz? Bu yazımızda boşanmak isteyen çiftlerin en çok merak ettiği çocuklar ve velayet ile ilgili konular hakkında detaylar vermeye çalışacağız.
Ortak Velayet Anlaşmasının Yapılması

Boşanmalar genellikle, tarafların artık mutsuz ve çekilmez duruma gelen evliliklerini bitirmek istemelerinin bir sonucudur. Son çare olarak aldıkları boşanma kararı sürecinde fazlası ile üzüntü, gerginlik, yıpranma, kinlenme veya öfke gibi olumsuz duygular yaşayabilmektedir. Duyguların bu denli yoğun yaşandığı zamanlarda, boşanma davalarının hazırlık sürecinin ilk aşamasından son verilen karara kadar tüm konuların üzerinde büyük bir titizlikle durulması gerekir.
Aynı zamanda yeni hayatlarına adım attıktan sonra pişmanlık yaşayacakları kararların doğmaması çok önemlidir. Çünkü anlaşmalı boşanma davalarının ardından, yazılı boşanma protokolündeki, mal paylaşımı, çocuklar ve velayet pek çok maddedeki belirsizliğin oluşturduğu tartışmalı bazı durumlar yaşanabilir.
İşte bu tartışmalı durumlar her iki taraf için, yeni istenmeyen problemlerin yaşanmasına neden olabilir. Yani boşanma sürecinde yaşanabilecek duygusal yıpranmalar ve zorluklar sonucu verilen acil kararlar, belirsizlik ve sorunlarla dolu yeni bir hayata adım atmak anlamına gelir. Bunun önüne geçebilmek adına, boşanmanın maddi ve manevi sonuçlarının tamamı değerlendirmek önemlidir.
Bu doğrultuda, protokolde bulunan tüm maddeler belirgin şekilde yazılmalıdır. Yani tartışmaya kapalı ve muğlak olmayan maddeler kaleme alınmalıdır. Kısacası boşanma protokolünde her bir husus tam ve tartışmaya kapalı olması gerekir.
Anlaşmalı boşanma davalarında çocuklar ve velayet anlaşması en sık karşılaşılan bir durumdur. Diğer bir durumda, anlaşmalı boşanma sonrası velayet düzenlemesidir. Bilindiği gibi çocukların velayeti, anneye, babaya veya ortak olacak şekilde verilebilmektedir. Ancak ülkemizin hukuk ve yasa işleyişine göre kanuni olarak bir dayanağı olmayan ortak velayet, protokolde düzenlenebilir.
Fakat bazı hakimler tarafından anlaşmalı boşanma ortak velayet konusundaki düzenleme, kabul edilmeyebilir. Bununla birlikte hâkim, çiftleri seçim yapmak için zorlayabilmektedir. Ortak velayet çocukların üstün yararı ve tarafların iradelerini canlı tutmak için daha fazla tercih edilebilir bir seçenek olsa da, düzenlemeyi reddeden hakimlerin hukuk açısından haklılık paylarının olduğu da kesinlikle unutulmamalıdır.
Bir örnek vermek gerekirse: Eşler arasında çocuğun okul kaydı ile ilgi bir uyuşmazlık ve anlaşmazlık çıkabilir. Dolayısıyla bu durum çocuğun okul kaydının yapılmasında sorun teşkil eder. Bu durumda velayet için yeni bir dava açılması ve geçici velayet kararı çıkana kadar okul kaydı ertelenebilir.
Bu gibi olumsuzluklardan dolayı bazı hakimler, anlaşmalı boşanma ortak velayet konusunu kabul etmemektedir. Ve duruşma anında çiftler, velayet konusunda bir seçim yapmaları için yönlendirilir. Dolayısıyla taraflar, çocuklarının ortak velayetlerinde bir anlaşma sağlasalar da duruşmadan önce tüm bu ihtimalleri iyice düşünmeleri önerilir.
Çocuklar İçin Ortak Velayetin Faydaları

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nca 20.11.1989 tarihinde Çocuk Haklarına Dair Sözleşme hükümleri kabul edilmiştir. Bu hükümlere göre boşanma sonrası velayet için, müşterek çocuk/çocukların üstün menfaatleri göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca çocuğun üstün yararları gözetilmesi, her müşahhas olay bakımından ayrıntılı incelenmesi gerekir.
Böyle bir karar, çocuğun menfaati açısından herhangi bir durum oluşturmaz. Ancak çocuğu olumsuz yönde etkilemesi söz konusu olursa velayet anne veya babaya verilmesi önerilir. Yani çocuğun menfaati de psikolojik ve ekonomik yönden düşünülmelidir.
Bu nedenle ortak velayet faydaları, özellikle çocuğun üstün yararı için hem bilişsel hem de psikolojik gelişimi açısından değerlidir. Boşanma sürecinde çocuk, en az ebeveynleri kadar belki de daha fazla yıpranır. Bu nedenle o sürece kadar birlikte yaşadığı ebeveynleri ile iletişim halinde olması, kendini güvende hissetmesine neden olur. Aynı zamanda ebeveynlerinden aldığı destek sayesinde daha keyifli ve huzurlu olur.
Ortak velayet, pek çok durumda hem çocuk hem de ebeveynleri açısından çok yararlı bir düzenleme olabilir. İşte ortak velayet faydaları şu şekilde sıralanabilir;
- – Çocuğun ebeveynleriyle daha fazla vakit geçirmesine olanak tanır. Çocuğun ebeveynleriyle düzenli görüşmesi, aralarında daha güçlü bir ilişki kurmasına yardımcı olur. Aynı zamanda çocuğun büyüme ve gelişim sürecinde ebeveynlerin katkısı büyüktür.
- – Çocuğun duygusal açıdan güvenini ve istikrarını artırabilir. Taraflarla devamlı temas ve iletişim halinde olması, çocukta boşanma sürecindeki yaşanan stres, korku ve üzüntüyü azaltabilir.
- – Ebeveynlerin sorumluluklarını ve paylaşımını arttırabilir. Her iki ebeveynde çocuğun bakımı ve gözetimi açısından hayatına ait tüm kararlarda sorumlulukları paylaşmalıdır. Bu durum, anne ve babanın çocuğunun üstün çıkarlarını koruma bakımından bir arada çalışmalarına yardımcı olabilir.
- – Her iki ebeveyninde iş birliği açısından yeteneklerinin gelişmesine olanak tanıyabilir. Ebeveynlerin iletişim ve iş birliği kabiliyetlerini geliştirebilir. Çocuğu için iş birliği içinde olmayı öğrendikleri ve yeteneklerini geliştirdikleri için, bu kazanımlarını hayatları boyunca kullanabilirler.
- – Ortak velayet faydaları arasında çocuk her iki ebeveynin sahip olduğu farklı kültürleri keşfetmesi de vardır. Elbette birden fazla kültür bilmek yaşam boyunca büyük bir avantajdır. Ebeveynler farklı din, kültür veya etniklere sahipse çocuk, iki farklı kültür deneyimini yaşayarak öğrenebilir. Dolayısıyla bu durum, çocuğun kültürel farklılıkları daha iyi anlamasını sağlar. Ve keşfettiği farklı kültüre daha hızlı uyum sağlayabilir.
- – Çekişmeli veya anlaşmalı boşanma ortak velayet ile taraflar eşit hak ve sorumluluklara sahiptir. Bu durumda adalet ve eşitlik duygularını daha fazla teşvik eder. Eşlerin çocuğun hayatı boyunca aktif katılması sayesinde her bir bireyin kazandığı daha adil sonuçlar ortaya çıkabilir.
- – Ebeveynlerin arasında çatışma, uzlaşmazlık ve dava açma oranlarını azaltabilir ya da bu yaşanacak süreçlerin kısa sürmesine sebep olabilir. Ortak velayet anlaşması yapıldığı zaman her iki taraf, çocuklarının menfaati açısından uzlaşmak ve iş birliği içinde olmak zorundadır. Ancak aralarında çekişmeler yaşandığında, bu uzlaşmaları mahkeme haricinde farklı şekilde sonuçlandırma yolunu tercih edebilirler.
Yukarıda belirttiğimiz gibi çekişmeli veya anlaşmalı boşanma ortak velayet, ebeveynler ve çocuklar açısından pek çok fayda sağlar. Çocuk ile ilgili alınacak tüm kararlarda, anne ve babanın ortak fikirde olması sayesinde, daha sağlıklı kararlar vermelerine imkan tanır. Ayrıca ebeveynlerin ortak olarak aldıkları kararlardan dönmeleri ve yeni kararlar almaları, çocuğun gelişimi için çok önemlidir.
Aslında ebeveynlerin, ortak velayeti sağlıklı ve birlikte sürdürebildikleri her durum çocuk açısından büyük yararlar sunar. Çocuk, ebeveynlerinin varlığına, sevgisine ve ilgisine eşit şekilde yakın olur, anne ya da babasını seçmek zorunda kalıyormuş hissinden uzaklaşır. Ancak bazı çekişmeli veya anlaşmalı boşanma ortak velayet durumu, pek iyi bir seçim olmayabilir.
Taraflardan birinin şiddet uygulaması, alkol veya madde kullanımı, toksit ilişki veya şiddetli çekişmeli boşanma gibi olumsuzluklar uzlaşmayı çok daha zor hale getirebilir. Dolayısıyla bu tür olumsuzluklar, çocuğun üstün yararı yerine zararına neden olabilir. Bu nedenle boşanmalardaki somut olaylarda, tüm delil ve olgular mahkemelerce dikkatli şekilde değerlendirilmesi önemlidir. Aynı zamanda bu değerlendirmeler yapılırken çocukların, üstün yararı göz önünde bulundurulmalıdır.
İlginizi Çekebilir: Anlaşmalı Boşanma Süresi Ne Kadar Sürer?