Anlaşmalı boşanma evlilik birliğini sonlandırmak isteyen çiftlerin karşılıklı anlaşarak boşanmaları durumunda tercih edilen bir yoldur. Bu süreçte en kritik belge anlaşmalı boşanma protokolüdür. Bu protokol maddeleri çiftlerin boşanma şartlarını ve sonrasındaki hak ve yükümlülüklerini belirten detaylı bir belgedir.
Bu çerçeve, ilk kez 1988’de 3444 sayılı Kanun ile Türk hukuk düzeninde yer bulan, ardından, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.166/3 ile varlığına devam eden anlaşmalı boşanma kurumu ile evlilik birliğini sona erdirmek isteyen eşler için hızlı, pratik ve kolay bir şekilde boşanma olanağı tanınmıştır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.166/3: “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”
Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlama konusundaki ilk adım, tarafların boşanma iradelerinin açık ve net bir şekilde belirtilmesidir. Protokolün başında her iki eşin ad, soyad, T.C. kimlik numarası gibi kimlik bilgileri yer almalıdır. Bu bilgilerin eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılması protokolün resmi geçerliliği açısından büyük önem taşır. Ayrıca her iki eşin de boşanma konusunda mutabık olduklarını ifade eden beyanlarının yer alması gerekmektedir. Bu beyan tarafların kendi rızalarıyla boşanma kararı aldıklarını ve bu kararın baskı altında alınmadığını göstermelidir.
Boşanma belgeleri önemli olduğundan hazırlama süreci detaylı ve özenli olmalıdır. Belirtilmesi gereken diğer önemli bir husus, tarafların birbirlerine karşı olan maddi ve manevi tazminat talepleridir. Boşanma sürecinde eşlerden biri, diğerinden maddi veya manevi tazminat talep edebilir. Bu taleplerin açık ve net bir şekilde protokolde yer alması gerekir. Maddi tazminat, genellikle boşanma nedeniyle ortaya çıkan maddi kayıpları karşılamayı amaçlar. Manevi tazminat ise evlilik süresince yaşanan manevi zararların telafisi için talep edilir. Tazminat miktarlarının belirlenmesi ve bu miktarların nasıl ödeneceği konusundaki ayrıntılar, protokolde net bir şekilde yer almalıdır.
Eğer çiftin çocukları varsa boşanma belgeleri içerisinde çocuklarla ilgili hususların da detaylı bir şekilde ele alınması gerekmektedir. Çocukların velayeti protokolün en önemli unsurlarından biridir. Hangi eşin çocukların velayetini alacağı, çocukların hangi tarihlerde ve hangi koşullarda diğer ebeveyni görebileceği gibi konular protokolde ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Ayrıca çocukların eğitim, sağlık ve diğer temel ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı, nafaka miktarlarının nasıl belirleneceği gibi konular da protokolde yer almalıdır.
Boşanma belgeleri ayrıca mal paylaşımını da önemli bir yerde tutar. Evlilik süresince edinilen malların nasıl paylaşılacağı protokolde net bir şekilde belirtilmelidir. Ortak konut, araç, banka hesapları ve diğer taşınır-taşınmaz malların kime ait olacağı, borçların nasıl paylaşılacağı gibi konular ayrıntılı olarak ele alınmalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolü kapsamında adım adım rehber:
1. Tarafların Kimlik Bilgileri
Her iki eşin ad, soyad ve T.C. kimlik numaraları gibi temel kimlik bilgileri eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılmalıdır. Doğum tarihleri ve doğum yerleri de protokolde yer almalıdır.
2. Boşanma İradesi
Tarafların boşanma belgeleri içerisinde iradelerini açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir.
Her iki eşin de boşanmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmesi gerekmektedir.
3. Maddi ve Manevi Tazminat
Maddi tazminat: Boşanma belgeleri nedeniyle ortaya çıkan maddi kayıpları karşılamak amacıyla talep edilebilir. Tazminat miktarı ve ödeme şekli belirtilmelidir.
Manevi tazminat: Evlilik süresince yaşanan manevi zararların telafisi için talep edilebilir. Tazminat miktarı ve ödeme şekli belirtilmelidir.
4. Çocukların Velayeti ve Nafaka
Velayet: Çocukların velayetinin kime verileceği açıkça belirtilmelidir.
Görüşme düzeni: Diğer ebeveynin çocukları hangi tarihlerde ve hangi koşullarda görebileceği detaylandırılmalıdır.
Nafaka: Çocukların eğitim, sağlık ve diğer temel ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı ve nafaka miktarları belirlenmelidir.
5. Mal Paylaşımı
Ortak konut: Eşlerin birlikte yaşadıkları konutun kime ait olacağı ve nasıl paylaşılacağı belirtilmelidir.
Taşınır ve taşınmaz mallar: Araçlar, banka hesapları ve diğer malların paylaşım şekli detaylandırılmalıdır.
Borçlar: Ortak borçların nasıl paylaşılacağı belirtilmelidir.
6. Karşılıklı Hak ve Yükümlülükler
Nafaka ödemeleri: Tarafların birbirlerine karşı olan nafaka yükümlülükleri belirtilmelidir.
Çocuklarla ilgili sorumluluklar: Çocukların bakımı, eğitimi ve diğer sorumlulukların nasıl paylaşılacağı detaylandırılmalıdır.
Gelecekteki talepler: Tarafların birbirlerinden gelecekte herhangi bir mal veya para talebinde bulunmayacaklarını ifade eden maddeler eklenmelidir.
7. Hukuki Geçerlilik
Protokolün imzalanması: Her iki tarafın da protokolü imzalaması gereklidir.
Noter onayı veya avukat desteği: Protokol noter huzurunda veya avukat aracılığıyla hazırlanmalı ve onaylanmalıdır.
Mahkeme onayı: Protokol maddeleri mahkemeye sunulmalı ve mahkeme tarafından onaylanmalıdır.
8. Diğer Hususlar
Protokolün geçerlilik süresi: Protokolün hangi tarihten itibaren geçerli olacağı belirtilmelidir.
Değişiklik ve fesih: Protokolde yapılacak herhangi bir değişiklik veya protokolün feshi durumunda izlenecek prosedürler belirtilmelidir.
İletişim bilgileri: Tarafların iletişim bilgileri (adres, telefon numarası, e-posta) protokolde yer almalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların hak ve yükümlülüklerini netleştiren, boşanma sürecinin daha düzenli ve sorunsuz ilerlemesini sağlayan kritik bir belgedir. Bu nedenle, boşanma protokolü hazırlama konusunda tüm bu hususların dikkatli ve eksiksiz bir şekilde ele alınması büyük önem taşır.
İlginizi Çekebilir: Anlaşmalı Boşanma ve Nafaka
Protokolde Yer Alması Gereken Hususlar

Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanma sürecinde tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen en önemli belgedir. Bu nedenle, protokolde yer alması gereken hususların eksiksiz ve doğru bir şekilde belirtilmesi büyük önem taşır.
Peki anlaşmalı boşanma protokolü kapsamında hangi hususların yer alması gerekmektedir?
İlk olarak, tarafların kimlik bilgileri protokolde açık ve net bir şekilde yer almalıdır. Bu bilgiler, her iki eşin ad, soyad, T.C. kimlik numarası gibi temel kimlik bilgileridir. Kimlik bilgilerinin eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılması, protokolün resmi geçerliliği açısından önemlidir. Ayrıca, her iki eşin de boşanma konusunda mutabık olduklarını ve boşanma iradelerini açıkça ifade eden beyanları protokolde yer almalıdır. Bu beyanlar tarafların kendi rızalarıyla boşanma kararı aldıklarını ve bu kararın baskı altında alınmadığını göstermelidir.
Protokol maddeleri içerisinde belirtilmesi gereken diğer önemli bir husus, tarafların birbirlerine karşı olan maddi ve manevi tazminat talepleridir. Boşanma sürecinde eşlerden biri, diğerinden maddi veya manevi tazminat talep edebilir. Bu taleplerin açık ve net bir şekilde protokolde yer alması gerekir. Maddi tazminat genellikle boşanma nedeniyle ortaya çıkan maddi kayıpları karşılamayı amaçlar. Manevi tazminat ise evlilik süresince yaşanan manevi zararların telafisi için talep edilir. Tazminat miktarlarının belirlenmesi ve bu miktarların nasıl ödeneceği konusundaki ayrıntılar protokolde net bir şekilde yer almalıdır.
Eğer çiftin çocukları varsa anlaşmalı boşanma protokolü içinde çocuklarla ilgili hususların da detaylı bir şekilde ele alınması gerekmektedir. Çocukların velayeti, protokolün en önemli unsurlarından biridir. Hangi eşin çocukların velayetini alacağı çocukların hangi tarihlerde ve hangi koşullarda diğer ebeveyni görebileceği gibi konular protokolde ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Ayrıca çocukların eğitim, sağlık ve diğer temel ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı, nafaka miktarlarının nasıl belirleneceği gibi konular da protokolde yer almalıdır. Çocukların yüksek menfaatlerinin korunması amacıyla tüm bu hususların açık ve anlaşılır bir şekilde yazılması önemlidir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde, mal paylaşımı da önemli bir yer tutar. Evlilik süresince edinilen malların nasıl paylaşılacağı anlaşmalı boşanma protokolü içerisinde net bir şekilde belirtilmelidir. Ortak konut, araç, banka hesapları ve diğer taşınır-taşınmaz malların kime ait olacağı, borçların nasıl paylaşılacağı gibi konular ayrıntılı olarak ele alınmalıdır. Taraflar arasında mal paylaşımı konusunda bir anlaşmazlık çıkmaması için, bu hususların detaylı bir şekilde protokolde yer alması büyük önem taşır.
Protokol maddeleri tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin net bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Boşanma sonrası dönemde tarafların birbirlerine karşı hangi yükümlülüklere sahip olacağı, nafaka ödemelerinin nasıl yapılacağı, çocuklarla ilgili sorumlulukların nasıl paylaşılacağı gibi konular protokolde ayrıntılı olarak yer almalıdır.
Protokolün Hukuki Geçerliliği

Anlaşmalı boşanma protokolünün hukuki geçerliliği protokolde yer alan hususların eksiksiz ve doğru bir şekilde belirtilmesine bağlıdır. Hukuki geçerlilik sağlanabilmesi için protokolün noter huzurunda düzenlenmesi veya avukat tarafından hazırlanıp taraflarca imzalanması gerekmektedir. Protokol maddeleri her iki tarafın da rızasıyla hazırlanmış olmalı ve baskı altında alınan bir karar olmamalıdır.
Protokolün hukuki geçerliliği için tarafların kimlik bilgilerinin eksiksiz ve doğru bir şekilde yazılması önemlidir. Ayrıca, tarafların boşanma iradelerinin açık ve net bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. Bu beyanlar, tarafların kendi rızalarıyla boşanma kararı aldıklarını ve bu kararın baskı altında alınmadığını göstermelidir. Protokolde yer alan maddi ve manevi tazminat talepleri, çocukların velayeti, mal paylaşımı ve diğer hak ve yükümlülükler konusundaki ayrıntıların açık ve net bir şekilde belirtilmesi, protokolün hukuki geçerlilik açısından büyük önem taşır.
Protokolün hukuki geçerlilik onayı alması için anlaşmalı boşanma protokolü içerisinde her iki tarafça da imzalanması gerekmektedir. İmzaların noter huzurunda veya avukat eşliğinde atılması, protokolün hukuki bağlayıcılığını artırır. Noter onayı, belgelerin resmiyet kazanmasını sağlar ve tarafların daha sonra bu protokolü inkâr etmelerini zorlaştırır.
Ayrıca protokolün mahkemeye sunulması gereklidir. Mahkeme protokolü inceleyerek tarafların anlaşmasının hukuka uygun olup olmadığını değerlendirir. Mahkeme onayı anlaşmalı boşanmanın resmileşmesi ve protokolün geçerlilik kazanması için son adımdır.
Protokolün hukuki geçerliliği için dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, protokolde yer alan hükümlerin Türk Medeni Kanunu ve diğer ilgili mevzuata uygun olmasıdır. Örneğin, nafaka miktarları ve çocukların velayeti gibi konular, kanunlara uygun şekilde belirlenmelidir. Aksi takdirde, mahkeme protokolü onaylamayabilir. Bu nedenle, protokolün hazırlanması sürecinde bir avukattan yardım almak önemlidir. Avukat protokolün hukuka uygun olup olmadığını kontrol edebilir ve gerekli düzeltmeleri yapabilir.
Protokolde hukuki geçerlilik sağlamak için dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta, tarafların protokolü imzalamadan önce iyice okuması ve anlamasıdır. Taraflar protokolde yer alan tüm protokol maddeleri kabul ettiklerinden emin olmalıdır. İmzadan sonra herhangi bir itirazın kabul edilmesi zor olacağı için, her iki taraf da protokolü detaylı bir şekilde incelemelidir. Gerekirse, protokolde anlaşılmayan noktalar avukat aracılığıyla açıklığa kavuşturulmalıdır.
Protokol maddeleri kapsamında hukuki geçerlilik tarafların boşanma sonrası dönemdeki hak ve yükümlülüklerini net bir şekilde belirler. Protokolde yer alan maddeler, tarafların gelecekte karşılaşabileceği olası anlaşmazlıkların önüne geçer. Bu nedenle protokolde yer alan tüm hükümlerin açık, net ve anlaşılır olması önemlidir. Tarafların boşanma sonrası dönemde hangi yükümlülüklere sahip olacaklarını ve hangi haklara sahip olacaklarını bilmeleri, sürecin daha sorunsuz ilerlemesini sağlar.
Anlaşmalı boşanma protokolünün hukuki geçerliliği, protokolde yer alan maddelerin taraflarca kabul edilmesine ve bu maddelerin kanunlara uygun olmasına bağlıdır. Protokolün her iki tarafça imzalanması, noter huzurunda onaylanması ve mahkemeye sunulması hukuki geçerlilik açısından kritik öneme sahiptir.
Ayrıca protokol maddeleri içerisinde yer alan hükümlerin Türk Medeni Kanunu ve diğer ilgili mevzuata uygun olması gerekmektedir. Bu süreçte bir avukattan yardım almak protokolün hukuka uygun bir şekilde hazırlanmasını ve tarafların haklarının korunmasını sağlar.